I Sevu Mera Vakaitavi Na Sova Ni Vuli

Ena macawa oqo e vakananuma tiko kina o Viti me nodra macawa na Sova ni Vuli (Pre School Week).

E levu sara na veisivisivi era matanataka na veikoronivuli ni Sova ni Vuli ena noda vanua. Ia, nikua eda na raica tiko kina na nodra vakaitavi ena veiqaraqaravi vakavanua na Sova ni Vuli na koronivuli mai Natoaika District mai Naitasiri.

Oqo na isevu meda raica nira matanataka na sova ni vuli e Viti, ka na tukuni ni gauna. Ni wilika na veitarotarogi kei na nodra qasenivuli o Siteri Volau Gaunavinaka.

NI VAKAMACALATAKI KEMUNI MADA?

Au cavutu mai ena koro Namu­ka, Kabara, mai Lau, ka’u vasu ki Kiuva, Bau, Tailevu. E sa ya­baki 21 na noqu qasenivuli tiko ni Sova ni Vuli. E sa ka lima ni yabaki na noqu qasenivuli tiko e Natoaika.

RAWA NI VAKAMACALATAKA NA VEIQARAVI VAKAVANUA KA’RA VAKAITAVI KINA NA NOMU GON­EVULI?

Na porokaramu oqo e se qai bucini tikoga e na loma ni tolu na macawa sa oti mai vei ira na qasenivuli ni sova ni vuli e Viti ka kena ulutaga toka na ‘Early Learning Matters, Learning Through Connection’.

Ia, vei keitou na sova ni vuli e Natoaika au ma ni biuta na ul­utaga o ya me veisemati kei na bula ni vuvale, lewenivanua kei na kena sagai me vakalesui tale na veika e da kilai tani kina na kawa itaukei ka ni sa laurai e na gauna e daidai ni sa luluqa sara tiko mai na noda itovo ka vaka­bibi vei ira na luveda.

Gauna e daidai e sa dredre me kunei na itovo dina vakav­iti ka vakabibi e koroni­vuli, sa yali e so na i tovo ni veivakarokorokotaki,tovo lau­rai e na lomanivanua vei ira na cauravou kei na goneyalewa e na kena vakasausataki na vanua, vei ira na noda i tubutubu sa sega kina na veidokai.

Ko gona ya e kau cake mai kina na ulutaga oqo me vakatavulici vei ira na sova ni vuli baleta e na rawarawa na nodra toboka na vaka­vuvuli oqo ka na sega ni na yali rawa vei ira e na gauna e ra na tubu cake mai kina.

Keimami dau biuta e dua na miniti e na veisiga kece e na loma ni tolu na macawa me keimami masulaka na neimami porokaramu me vakaya­cori vakavinaka.

Nai wase ni yaqona vakaturaga e ratou laveta tiko o Caroline Naqovu, Makelesi Tumalevu,Vaini Ligatabua, Aliti
Boladrau kei Tulia Adi mai savusavu

NA CAVA SO E OKA TIKO ENA POROKARAMU OQO?

E na loma ni porokaramu oqo au vakarautaka e lima na ulutaga me baleta na i tovo Vakaviti sa i koya na:

-Wakatu (identity);

-Vakayalo (sprituality);

-Vakavanua;

-Veiwekani;

-Vakarokoroko.

E levu vei keda na taba qase e na gauna e daidai e da sa sega ni kila na veika e da cavuti kina me vaka na noda kau, manumanu, ika, kei na so tale ko gona ya au sa vakata­vulica rawa qo vei ira na luveda me ra kila rawa tiko ni bera ni ra cu­ruma yani na vuravura levu.

Gauna e daidai sa yali na veika e da dau kilai tani tu kina me vaka na vakarokoroko kei na veidokai, na i sulusulu e daramaki, na veirai­raici vakaveiwekani, na bula va­kayalo. Ke vinaka tiko na nomu bula vakayalo e na vinaka kece na veika oqo.

Na vei ulultaga au cavuta mai cake au vakatavulica vei ira na gone e na kena sagai tikoga me kau lesu cake tale mai na noda i vakarau dina ka sa vaka me sa seavu tiko yani vaka­malua e na gauna e daidai.

O Mereti Raitoma e ciqoma tiko na kamunaga ni luvanivesa ni oti nodra meke na gonevuli.

CAVA NA NOMU RAI ENA NODRA VAKAITAVI NA NOMUNI GONEVULI?

nIo, e maucokona vinaka na nodra qarava na i solisoli na veiqaravi vakavanua ka tekivu mai e na vakasobu me laki yaco kina kena otioti.

nNa veika au cakava sa i koya au digitaki ratou saraga vakadodonu e na nodratou dui tutu vakavanua me ratou vakaitavi kina mai na Sauturaga ko tubera tiko na ka­munaga ni vakasobu kei na Bati ko kauti vulagi dokai kina nona vatunuloa.

Na vakamamaca nei vulagi dokai ka liutaka tiko mai nai lakolako ko Sainimere Leba.

E RA LEWE VICA KECE NA NOMUNI KALASI KA RA VAKAITAVI E NA SOQO OQO?

nE ra lewe 20 kece na levu ni noqu kalasi ka ra vakaitavi kece e na soqo oqo.

nE ra yadua na vatuniloa dua na gone, na veivatuniloa kece oya e ra veisivisivitaka na kena ukutaki na vatuniloa e na veika vakaviti, uku­uku vakaviti, kakana vakaviti, vua­ta vakaviti wili talega kina na coi ni ti vakaviti kei na vakalomavi­naka ka ni veika kece oqo e da dau kilai tani tu kina na kawa iTaukei e na gauna e liu ka sa laurai ni sa seavu tiko yani vakamalua e na gauna e daidai.

nE ra vakayagataka saraga na veigacagaca vakaviti me vaka na draunivia, na bitu me tawa kina na kakana. Na vuna au biuta mai kina na veika oqo baleta au kila e na gauna nikau sa saulevu na kakana kei na yaya ni kana kau vakasala­taki ira ni ra na sega ni qasenivuli, vuniwai kece ka tiko na gauna e ra na sotava na dredre ka oqo gona na veika kemuni rawa ni cakava me veisotavi kina na dredre o lako cu­ruma.

QO SE QAI MATAI NI GAUNA MO NI VEITUBERI KINA VEI IRA NA SOVA NI VULI E NA VEIQARAVI VAKAVANUA SE ONI SA CAKAVA MACAWA TIKO MAI?

nQo na matai talega ni gauna meu biuta cake kina na porokaramu oqo meu cakava na veika vakaviti.

nAu biuta cake ga oqo baleta me veiraurau kei na ulutaga ko biu mai vei iratou na Tabacakacaka ni Vuli. Yabaki sa oti au biuta talega e dua na ulutaga sa i koya na “ Early Childhood Education is Everyone Responsibility”, na nodra tuberi na sova ni vuli e noda i tavi na leweni­vanua.

VAKAMACALATAKA MADA NA VEITOKONI MAI VEI IRA NA NODRA I TUBUTUBU?

E daumaka na veitokoni mai vei ira na nodra i tubutubu, ia e ra na­numa ni na vakatasuasuataki ga me vaka na tubetube kei na vo tale ni cakacaka ka ra sega ga ni nama­ka ni na mai vaka sara oqo na kena i rairai.

CEI SO E RA VEIVUKE E NA SOQO OQO?

nVeivuke e na soqo oqo sa ira sara­ga na lewe ni yavusa e rua e na koro ko Natoaika ka ra tiko mai vavalagi e na nodra veivuke mai e na kena voli na ibe kei na kamunaga kei na Bai Kei Rewa Investment ka ratou vakarautaka na neitou cocovi

ESO O NI VAKAVINAVINAKATAKA?

nAu vakavinavianakataka na Ka­lou na kena solia tu na taledi ki vei ira na gone me ra vakaitavi e na kena taladrodro vinaka na veika e ra cavuta, ka sega ni laurai kina e du na tatao se rere.

Na kena caka na porokaramu oqo e sega ni rawarawa ka keitou lako curuma e levu na dredre e na kena sagai me vakatavulici vei ira na i solisoli.

nVakavinavinakataka na vei­tokoni mai vei ira na tubutubu kei na lewe ni koro e na cicivaki ni porokaramu oqo ka’u vakavinavi­nakataka na nodra cau na leweni­vanua e na kena vakayagataki na ibe, kamunaga.

nVakavinavinakataka na matavu­vuale na Gaunavinaka yasana vei tamaqu, matavuvuale na Logaivau mai Kiuva,Bau,Tailevu kei na mat­avuvuale na Naidike e na vuvale nei watiqu.

To read more, click on this link to access the full article and details: https://eedition.fijisun.com.fj/subscriptionplans

Story By: salanieta.guniyaga@fijisun.com.fj